czwartek, 13 lutego 2014

John Everett Millais, Ofelia


Topielica Millaisa jest przykładem dzieła stworzonego w myśl założeń prerafaelitów. Jest to Ofelia – szalona bohaterka tragedii Szekspirowskiej, odtrącona narzeczona Hamleta. Samobójczyni z miłości – dziewczyna, którą życie potraktowało okrutnie, bo zawiódł ją i ojciec, i narzeczony. Czy tak wyglądała? Wielu malarzy będzie nawiązywało do tego obrazu, sięgając po temat topielicy, niekoniecznie Ofelii. Z kolei temat z Szekspira był bardzo modny w wiktoriańskiej Anglii. Millais wiernie trzymał się tekstu Szekspira, nawet w kwestii malowanych roślin. Przypatrzmy się obrazowi: nie oglądamy zmarłej Ofelii, ona dopiero tonie, ciężka suknia wciąga ją pod wodę, ale na twarzy znać jeszcze obłęd – może wciąż śpiewa? Drastyczne, prawda? Za to obraz kupiono, jeszcze zanim opuścił pracownię artysty.









Jan Matejko, Bitwa pod Grunwaldem


















Rok 1410, starcie Krzyżaków ze sprzymierzonymi siłami Polski i Litwy, zwycięstwo Jagiełły i polskiego rycerstwa. Opisał je Sienkiewicz w Krzyżakach, utrwalił na płótnie Matejko. To wielki obraz, zarówno w sensie przenośnym, jak i dosłownym – jest największym dziełem również pod względem rozmiarów. Oddaje zgiełk bitewny i chaos walki.
Można zauważyć symultanizm scen (wiele akcji rozgrywa się równocześnie). Matejko rezygnuje z perspektywy przestrzennej, nie tworzy trzeciego wymiaru.

Sztuka pozytywizmu




Architektura:

Przeważają koncepcje synkretyczne (patrz hasło: synkretyzm), jednocześnie architekci stosują nowe konstrukcje i materiały (żelazo, żelbet). Przykładem może być wieża Eiffla w Paryżu, jedno z największych i najbardziej kontrowersyjnych osiągnięć architektonicznych XIX w. Pojawiają się nowe style "neo-": neoarabski, neoindyjski, neochiński, neobizantyjski, neoromański, neogotycki, neorenesansowy. Wśród nich poczesne miejsce zajmuje neogotyk, który dominował w architekturze sakralnej, a także w budownictwie użyteczności publicznej. Styl neogotycki reprezentuje londyński parlament ze słynnym Big Benem na jednej z wież.











Sztuki plastyczne:

W malarstwie klasycystycznym najczęściej stosowany jest pejzaż, w którym pojawiają się pewne elementy poetyzacji natury, a także dążenie do przelania na płótno wszystkich wrażeń wzrokowych, co wiąże się z wielostronnym wykorzystaniem światła i koloru. Mistrzem klasycystycznego pejzażu był Francuz C. Corot.

W malarstwie i rzeźbiarstwie drugiej poł. XIX w dominuje realizm, wiarygodne odzwierciedlenie natury. Pojawiają się tematy z życia codziennego, jak np. u J.-F. Milleta, zwanego malarzem wieśniaków, w którego twórczości dominuje właśnie tematyka wsi. Również H. Daumier czerpie tematy z codzienności - życie proletariatu miejskiego, politycy, robotnicza ulica, pociągi i przedmieścia. Typowym przedstawicielem realizmu jest G. Courbet, który, obracając się wokół tematyki pracy i ludzi pracujących, całkowicie rezygnuje z archetypicznego piękna, znamionującego malarstwo klasycystyczne. Nadeszła bowiem moda na opisywanie świata w sposób naukowy (eksperymentalny), naturalistyczny i antyakademicki. Do ulubionych motywów tego nurtu należały również pejzaże nadmorskie (plaża), pikniki, miasto (ulice, kawiarnie, bale), rodzina, życie światowe, wreszcie śmierć, tyle że strywializowana, pozbawiona patosu i wzniosłej symboliki.

Dbałość o wierne, naukowe oddanie szczegółów wymaga od artysty dużej wiedzy fachowej, zwłaszcza jeżeli jest to - bardzo popularne w drugiej poł. XIX w - malarstwo historyczne (np. J.Matejko). Do najwybitniejszych polskich malarzy - realistów należą: J. Matejko, H. Rodakowski,
J. Chełmoński


















Jerzy Kawalerowicz - Faraon

"Faraon" Jerzego Kawalerowicza stanowi wierną adaptację powieści Bolesława Prusa. Reżyser nie wprowadził ze swojej strony żadnych innowacji, postaci i wydarzenia nie zmieniły się.
Akcja rozgrywa się zgodnie z chronologią wypadków przedstawionych w literackim pierwowzorze.
Rzecz dzieje się w starożytnym Egipcie. 
W początkowych scenach filmu, widzowie poznają młodego księcia Ramzesa, który akurat bierze udział w ćwiczeniach wojskowych. Pełni funkcję głównodowodzącego i bardzo sprawnie rozporządza szeregami żołnierzy. Na polu ćwiczeń, przez przypadek pojawia się niezwykle piękna Żydówka, imieniem Sara. Ramzes jest zauroczony dziewczyną i postanawia uczynić ją swoją nałożnicą. Tak też się staje. Poczynania księcia wzbudzają dezaprobatę arcykapłana Herhora. Jest to postać bardzo negatywna, szybko orientujemy się, że nie darzy sympatią księcia i pragnie zaszkodzić jego karierze. Romans z żydowską dziewką, staje się pretekstem dla Herhora do przekonania sędziwego faraona, ojca Ramzesa, aby nie powierzał młodzieńcowi dowództwa nad wielką armią Egiptu. W międzyczasie dowiadujemy się, że kapłani uzyskali ogromne wpływy w państwie i nieustannie ingerują w sprawy polityki. Władza faraona została znacznie ograniczona, niemalże zupełnie odsunięto go od istotnych spraw dotyczących kraju. Opustoszały również zasoby królewskiego skarbca, środki pieniężne od społeczeństwa są od dłuższego już czasu przejmowane przez kapłanów, którzy w ten sposób znacznie wzbogacili się w ciągu ostatnich lat i posiadają olbrzymie bogactwa ukryte w podziemnym labiryncie. Wielkim przeciwnikiem takiego stanu rzeczy jest Ramzes. Kapłani potajemnie przygotowują spisek przeciwko księciu, na czele zdrajców staje okrutna fenicka kapłanka imieniem Kama oraz Grek Lykon, który jest niezwykle podobny do młodego następcy tronu. Niebawem nadarza się okazja wystąpienia przeciwko księciu.
Film opowiada o losach młodego faraona Ramzesa XIII. Jego droga do tronu okazuje się niezwykle trudna, jest zmuszony do nierównej walki z posiadającym ogromne wpływy w państwie arcykapłanem Herhorem i kastą kapłańską. Akcja jest bardzo dynamiczna, postaci prezentują się realistycznie i żywo.
Na uwagę zasługują znakomicie wykonane zdjęcia. 
Produkcja "Faraona" trwała aż trzy lata, rozpoczęła się jesienią 1962 roku w atelier łódzkiej wytwórni filmowej, gdzie nakręcono większość scen rozgrywających się we wnętrzu pałacu faraona, w świątyni "boga słońce" i podziemnym labiryncie kapłanów. Poszczególne ujęcia przedstawiające społeczeństwo egipskie zrealizowano w Europie, Azji oraz Afryce. Mnóstwo czasu twórcy spędzili na pustyni w Uzbekistanie. 
Moim zdaniem całość prezentuje się znakomicie.



Stefan Chwin - Wiedeńska miłość Stacha W


Stefan Chwin w tekście "Wiedeńska miłość Stacha W." niejako parafrazuje historię znaną każdemu z pozytywistycznej powieści "Lalka" Bolesława Prusa. Zamysł odświeżenia problematyki jest arcyciekawy, aczkolwiek realizacja wprawiła mnie w konsternację. Autor "Krótkiej historii pewnego żartu" korzysta tutaj z techniki przejaskrawiania, wręcz hiperbolizacji niektórych zachowań. Pisze między innymi o tym, że Stachu porusza się po stolicy cytrynowym porsche, a odmrożone dłonie leczy kremem z najnowszej linii kosmetyków Vichy. 


Nawet w miarę zgłębiania treści zbiorku z mojej twarzy nie zniknął uśmiech zażenowania. Opowiadanie Irka Grina to chyba najdurniejszy i najbardziej ckliwy utwór w "Wakacyjnej miłości". Pisarz przedstawia bardzo okrojoną przygodę dwojga ludzi, którzy spotykają się po latach. W przypływie namiętności lądują razem w łóżku, ale niespodziewany incydent przerywa chwilę upojenia sobą... 

Na tle literackiej miernoty dobrze prezentuje się minipowieść Małgorzaty Kalicińskiej, która zasłynęła swego czasu książką "Dom nad rozlewiskiem" (2006). 
W subtelny i przewrotny sposób pisze o relacji między dojrzałym mężczyzną, a porzuconą przez męża kobietą. Wszystko rozgrywa się w baśniowej scenerii, jaką jest znany głównemu bohaterowi pensjonat. Urocze siedlisko prowadzone przez sędziwą Alę, będzie dla nowo poznanych kochanków miejscem potajemnych schadzek.